خانه خلاق و نوآوری در دنیا در طول سال‌ها به یک اصطلاح مبهم تبدیل‌شده است، اما تفسیر ما از یک خانه خلاق مکانی فیزیکی یا مجازی است که افراد مبتکر در صنایع خلاق و فرهنگی کنار همدیگر کار می‌کنند. تخمین زده می‌شود که ۱.۲ میلیون نفر از مراکز خلاق در سراسر جهان در فضاهای کاری اشتراکی کار می‌کنند که عموماً از شرکت‌های کوچک و متوسط کوچک و فریلنسرها تشکیل شده‌اند که ۸۵ درصد از اشتغال جهانی و ۳.۳ میلیون نفر در بریتانیا را تشکیل می‌دهند.
هر مرکز خانه خلاق به مانند اثرانگشت منحصر به فرد است، چرا که مدل آن با موقعیت جغرافیایی، بافت فرهنگی، الزامات اجتماعی و مدل مالی منحصر به فرد مشخص می‌شود. مراکز خلاق در نهایت به خانه‌های خلاق برای شرکت‌های کوچک و متوسط تبدیل شده‌اند.(Prof. Andy Pratt: City, University of London)
مراکز خلاق از اشکال و اندازه‌های بسیاری تشکیل شده‌اند، از ساختمان‌هایی که متخصصان خلاق و کسب‌وکار را به آزمایشگاه‌های موقت و فضاهای فراغتی که نوآوری‌ها را شعله‌ور می‌سازند و همچنین شبکه‌های آنلاینی که افراد را از طریق برنامه‌های سالانه در رویدادها گرد هم می‌آورند.
خانه‌های خلاق در قرن گذشته وجود داشته است، اما در ده سال گذشته است که آنها واقعاً به یک اکوسیستم در حال رشد سریع در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. در آغاز با فضای بلااستفاده از یک جامعه فرا صنعتی، خانه‌های خلاق در همه شکل‌ها و اندازه‌های رشد کرده‌اند و در ساختارهایی که قبلاً کارخانه‌ها، سازندگان مهمات، ساختمان‌های اداری و … قرار داشتند، اسکان داده‌شده‌اند و درحالی‌که دنیای فیزیکی خانه‌های خلاق گسترش‌یافته است، دنیای دیجیتال نیز با بسیاری از خانه‌های خلاق مجازی در حال افزایش است.
با گسترش اینترنت و پیشرفت‌های علمی و فناوری، روش‌های خلاقانه‌ای برای تولید، توزیع و مصرف کالا ایجاد شده است که از بسترهای مهم اقتصاد خلاق به شمار می رود. صنایع خلاق صنایعی هستند که پایه و اساس آنها ایجاد و انتشار دانش و اطلاعات است. ریشه این مفهوم به صنایع فرهنگی باز می‌گردد که در طول زمان و با انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در قالب صنایعی چون سینما، موسیقی، پویانمایی و بازی‌های رایانه‌ای ظهور پیدا کرد. امروزه صنایع فرهنگی و خلاق در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته و این امر به دلیل سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی و تحقیق، برنامه های اشتغال در این کشورها بوده است.
با وجود آنکه میزان سرمایه‌گذاری لازم برای ایجاد یک شغل مستقیم در صنایع دیگر زیاد است، در صنایع خلاق و فرهنگی برای اشتغال‌زایی به سرمایه‌گذاری کمتری نیاز است. به علاوه اشتغال‌زایی در صنایع فرهنگی بسیار متنوع است و دامنه گسترده‌ای از خدمات را شامل می‌شود. صنایع فرهنگی بیشتر به جذب نخبگان و متخصصان می پردازد و از این جهت می‌تواند معضل بیکاری را در این قشر کاهش دهد.
طبق ارزیابی‌ها حدود ۲ میلیون نفر در صنایع خلاق کشور فعال‌اند و در صورت فراهم کردن ظرفیت‌ها و بسترهای مناسب و استفاده از دانش، اندیشه، خلاقیت و نوآوری، می‌توانند سهم کشور از اقتصاد و صنایع خلاقانه دنیا را افزایش دهند.
برابر آمارها میزان درآمد کشورهای پیشرفته دنیا از حوزه صنایع خلاق حدود ۹۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. حجم صادرات محصولات خلاق و خدمات فرهنگی طی سال ۲۰۱۵ بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار بوده است و این در حالی که در سال ۱۳۹۷ این میزان صادرات در حوزه صنایع فرهنگی کشورمان به ۴۵۰ میلیون دلار رسیده و حجم قابل توجهی از صنایع، به صنایع دستی و فرش اختصاص داشته است. از سوی دیگر بحران اقتصادی فراگیر دهه ابتدایی قرن بیست و یکم تقریباً سراسر دنیا را درگیر کرد و پیامدهای زیادی از جمله بیکاری، رکود اقتصادی و بحران های اجتماعی را در پی داشت.
وقوع این شرایط بسیاری از کشور ها را متوجه آسیب‌پذیری ساختار اقتصادی دنیا کرد و از این رو کشورهای بزرگ و در حال توسعه به سمتی رفتند تا مسیرهای توسعه را بر حوزه‌های پایدارتری بنا نهند. این شرایط زمینه بسیار مطلوبی برای رشد صنایع خلاق را در دنیا به وجود آورد و بسیاری از برنامه‌ریزی‌های توسعه محور جوامع، با تاکید بر صنایع خلاق صورت گرفت. این در حالی بود که حتی در کشورهایی که قابلیت زیادی در این زمینه نداشتند، تبدیل به اولویت جدی و مهم گردید.
با نگاهی به گزارش‌های آماری بانک جهانی و نیز کنفرانس تجارت و توسعه جهانی به خوبی می بینیم که سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته روی صنایع خلاق، صرفاً محدود به کشورهای در حال توسعه و کوچک نبوده و کشورهای توسعه یافته و صاحب اقتصادهای بزرگ دنیا نیز به طور جدی وارد این عرصه شده‌اند. آمریکا، فرانسه، انگلستان، ایتالیا، بلژیک و ژاپن از جمله این کشورها هستند.
حال باید گفت که در کشوری مانند ایران که از نظر سرمایه‌های فرهنگی و محصولات خلاق یکی از غنی‌ترین کشورهای دنیاست و قابلیت بالقوه بسیار زیادی مانند هنرهای سنتی و صنایع دستی دارد، باید توسعه صنایع خلاق تبدیل به یک اولویت مهم و اساسی شود.
معیار حوزه‌هایی مانند صنایع دستی و فرش دستباف، موسیقی، هنرهای تجسمی و…، به عنوان بسترهای مهم صنایع خلاق ایران، همچون دیگر کشورها تبدیل به یک اولویت اساسی شوند. بی‌تردید پایداری اقتصادی و اشتغال، از جمله نتایج آن برای کشور خواهد بود.
